Manifesto’nun 1872 Almanca baskısına önsöz

O dönemin koşullarında elbet ancak gizli olabilen ve uluslararası işçi birliği olan Komünistler Birliği, 1847 Kasımında Londra’da toplanan kongresinde, metinde imzası bulunanları, kamuoyuna sunulmak üzere ayrıntılı bir teorik ve pratik parti programı hazırlamakla görevlendirdi. Şubat Devriminden birkaç hafta önce metni basım için Londra’ya gönderilen aşağıdaki “Manifesto” böylece ortaya geldi. Önce Almanca yayınlanmış olarak, bu dilde, Almanya, İngiltere ve Amerika’da en az on iki ayrı baskı yaptı. İngilizce’de ilk kez Miss Helen Macfarlane’in çevirisiyle 1850’de Londra’da “Red Republican”da yayınlandı ve 1871’de en az üç ayrı çeviri de Amerika’da yayınlandı. Fransızca yayın, önce Paris’te 1848’de Haziran Ayaklanmasından az önce yapıldı, yakında da New York’ta “Le Socialiste”te yayınlandı. Yeni bir çevirisi hazırlanmakta. Polonya dilinde yayın, ilk Almanca yayından az sonra Londra’da gerçekleşti. Rusça’sı, altmışlı yıllarda Cenevre’de yayınlandı. Yine ortaya çıkışının hemen ardından Danimarka diline çevrildi.

Son yirmi beş yıl içinde koşullar ne kadar değişmiş de olsa bu “Manifesto”da geliştirilmiş genel esaslar, bir bütün olarak bugün de hâlâ tam doğruluğunu korumaktadır. Ayrıntıda şu ya da bu düzeltmeler yapılabilir. Bu esasların pratikte kullanılışı, “Manifesto”nun kendisinde de açıklandığı gibi, her yerde ve her zaman mevcut tarihsel durumlara bağlı olacak ve dolayısıyla II. Bölümün sonunda önerilen devrimci önlemlere kesinlikle özel bir ağırlık verilmeyecektir.

O pasaj bugün birçok yanıyla başka türlü kaleme alınırdı. Gerek büyük sanayinin son yirmi beş yıl içinde süren büyük gelişimi ve işçi sınıfının buna koşut ilerleyen parti örgütlenmesi karşısında, gerekse önce Şubat Devrimi ve daha da fazlasıyla proletaryanın iki ay boyunca siyasal iktidarı elinde tuttuğu Paris Komünü karşısında, bugün bu program yer yer eskimiştir. Özellikle Paris Komünü, “işçi sınıfının hazır devlet aygıtını öylece ele geçirip onu kendi amaçları için işletemeyeceğini” kanıtlamış bulunuyor. (Bu hususun daha ileri boyutta işlendiği “Fransa’da İç savaş, Uluslararası İşçi Birliği Genel Konseyi’nin İletisi”, Almanca baskı, S.19’a bakınız.) Ayrıca, sosyalist yazının eleştirisi de ancak 1847’ye kadarını kapsadığından bugün için elbette eksiklidir; aynı şekilde komünistlerin çeşitli muhalefet partilerine karşı konumuna ilişkin söylenenler (Bölüm IV), bugün bile esasta doğru olmakla birlikte, ayrıntıda günümüz için yine de eskimiştir, çünkü siyasal durum tümüyle değişmiş ve tarihsel gelişim orada sözü edilen partilerin çoğunu dünyadan silmiştir.

Buna karşın “Manifesto”, üstünde değişiklik yapmaya artık kendimizde hak görmediğimiz bir tarihsel belgedir. Daha sonraki bir basım belki 1847’den günümüze köprü kuran bir girişle birlikte yayınlanır; önümüzdeki basım ise buna zaman bırakmayacak kadar ani oldu.

Londra, 24 Haziran 1872

Karl Marx – Friedrich Engels

***

Kaynak: https://www.marxists.org/turkce/m-e/1848/manifest/onsoz.htm#1872