José Carlos Mariátegui 1 yazılar

José Carlos Mariátegui (1894 – 1930): Perulu sosyalist, aydın, Marksist filozof ve gazeteci. 35 gibi erken bir yaştaki vefatına rağmen Latin Amerika Marksizm’inin kurucularından sayılmaktadır. Kıtadaki birçok sosyalist hareket Mariátegui’yi sahiplenir. Seven Interpretive Essays on Peruvian Reality (Peru Gerçekliği Üzerine Açıklayıcı Yedi Deneme) (1928) başlıklı çalışması Marksist bir klasik sayılır. Mariátegui bu eserinde Stalinist aşamacı devrim çizgisini reddetmiş ve Peru’da herhangi bir “ilerici” burjuvazi bulunmadığını, bütün egemen sınıf bloklarının emperyalizmle ittifak halinde olduğunu ve Peru işçi sınıfının biricik müttefikinin köylülük olduğunu savunmuştur. Bu sebeple Troçki’nin sürekli devrim kuramının Latin Amerikalı savunucuları arasında sayılır. Latin Amerika sosyalist devriminin kendi özgünlükleri olacağını savunmuştur. 14 yaşında bir gazetede çalışmaya başladı. Burada Perulu anarşist Manuel González Prada ile tanıştı. Daha sonra La Prensa, Mundo Limeño, El Tiempo gibi gazetelerde çalıştı. Kendisi La Razón isimli bir gazete yayımlamaya başladı. 1918’de “tamamen sosyalizme döndüğünü” yazacaktı. Mariátegui’nin gazetesi üniversite reformu ve genç işçi hareketinin savunulması gibi başlıklarda başvurulan kaynak haline geldi. Gazetenin Mayıs 1919 grevlerinde sergilediği radikalizm Leguía hükümetini rahatsız etti. Mariátegui İtalya’ya sürgüne gitti ve burada İtalya Sosyalist Partisi’ne katıldı. 1921 Livorno Kongresi’nde bulundu. Bu kongrede tarihsel ayrışma yaşandı ve İtalya Komünist Partisi kuruldu. Mussolini’nin yükselişini, İtalya kapitalizminin toplumsal krizinin bir sonucu olarak okudu. 1923’te Peru’ya döndü ve dersler vermeye başladı. Claridad isimli derginin editörlüğünü üstlendi. Amerika Devrimci Halk İttifakı’yla (APRA) ilişki kurdu. 1926’da Amauta gazetesini kurdu. 1927’de tutuklandı ve ev hapsine konuldu. 1928’de APRA’dan uzaklaştı ve Sosyalist Parti’yi kurdu. Daha sonra Peru Komünist Partisi olacak bu yapının genel sekreterliğini yaptı. O yıl Peru Gerçekliği Üzerine Açıklayıcı Yedi Deneme yayımlandı; Mariátegui bu eserinde yerli sorununu toprak reformu sorunu ile bağdaştırdı ve Latin Amerika gerçekliğinin ilk materyalist analizini yaptı. 1929’da Peru İşçileri Genel Konfederasyonu’nun kuruluşuna katıldı. 16 Nisan 1930’da, çocukluğunda edindiği sakatlığın etkileri dolayısıyla öldü. Lima’daki evi daha sonra müzeye dönüştürüldü.