Ukrayna sorunu konusunda Kadetler

Aşağıda okuyucularımızla V. İ. Lenin tarafından yazılmış olan ve ilk kez Rabochaya Pravda’nın 3. sayısında, 16 Temmuz 1913’te yayımlanmış olan bir metnin çevirisini paylaşıyoruz.

Lenin bu yazısında iki siyasal anlayışla polemik yapmaktadır. Bu anlayışlardan birisi, 1905’te Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi’ne katılmış olan Dmytro Dontsov’un başını çektiği Ukrayna milliyetçisi olan siyasal eğilimdir. Dontsov, kendi çizgisi RSDİP ve Bolşevik parti tarafından benimsenmeyince 1913’te partiden ayrılır. 1914’te sosyalizmi reddettiğini açıklayan Dontsov, daha sonra Ukrayna Devrimi sırasında bir aristokrat ve komutan olan Pavlo Skoropadskyi’nin muhafazakar hükümetinde görev alır. Dontsov’un görüşleri 1929’da kurulacak olan faşist Ukrayna Milliyetçileri Örgütü’ne (OUN) ilham kaynağı olacaktır.

Lenin’in polemik yaptığı ikinci anlayış ise, Rus liberallerinin partisi olan Kadetler’in sahiplendikleri ve bu sefer Ukrayna milliyetçiliğine tersten, Rus şovenizminin çıkarları noktasından uyarlanan programdır. Kadetler demokratik ilkeleri ve hakları sözde sahipleniyor görünseler de, Ukraynalı “bölücüleri” ve Dontsov tipi aşırılıkçıların görüşlerini mazeret olarak kullanarak, Ukrayna’nın kendi kaderini tayin hakkını sahiplenmemektedirler. Lenin makalesinde, Ukrayna “bölücülüğünün” ve “sosyal milliyetçiliğinin” Büyük Rus şovenizminin sömürge politikalarına meşruiyet sağlamak için kullanılamayacağına dikkat çekmektedir. Lenin tam tersini savunmaktadır: “Bölücülüğe” karşı girişilen bütün zulüm politikaları kınanmalıdır.

Lenin “bağımsız Ukrayna” sloganını sahiplenmesine rağmen, Dontsov’un bu sloganı “proletaryanın bakış açısından” kullanmıyor olmasının eleştirilebilecek olduğunu kaydeder. UKKTH’nin koşulsuzca savunulması gereken bir demokratik ilke olduğunu belirttikten sonra, bu hakkın kullanılma biçiminde birtakım farklılıkların doğabileceğini ekler.

Bugün sürmekte olan Ukrayna-Rusya Savaşı’na dönük olarak, Lenin aşağıda yayımladığımız makalesinin faydalı olabileceğini düşünüyoruz.

Çeviri: Kaan Gündeş

Kaynak: https://www.marxists.org/archive/lenin/works/1913/jul/16b.htm

***

Uzun zamandır basında ve Duma kürsüsünde (örneğin, sosyal demokrat Petrovsky’nin konuşmasında[1]), belirli nüfuzlu Kadetlerin (Bay Struve başkanlığında) Ukrayna sorunu üzerine açıklamalarının mutlak ahlaksızlığı, gerici karakteri ve küstahlığından söz ediliyor.

Birkaç gün önce, Anayasal-Demokrat Parti’nin [Kadetler’in] resmi yayın organı olan Rech’te, [bu yayının] düzenli yazarlarından biri olan Bay Mikhail Mogilyansky tarafından yazılan ve göz ardı edilmemesi gereken bir makaleye rastladık.

Ukraynalıları “bölücükleri” dolayısıyla azarlayan bu makale gerçekten şovenist. “Pervasız maceracılık”, “siyasi hezeyan”, “siyasi bir macera” – [bunlar] “demokrasi” maskesinin altına saklanan saf Novoye Vremya’nın[2] bir müridi olan Bay Mikhail Mogilyansky’nin makalesini dolduran ifadelerden bazıları! Bunlara rağmen Anayasal-“Demokrat” Parti bu yazıyı utanmadan kapağına taşıyor, sempatiyle yayımlıyor ve sessizliğiyle bu çıplak şovenizmi onaylıyor.

Bay Mikhail Mogilyansky’nin kendisi, Lvov’daki Tüm Ukraynalı Öğrenci Kongresi’nde bazı Ukraynalı sosyal demokratların [ve] Rusya’dan Ukraynalı göçmenlerin de Ukrayna için siyasi bağımsızlık sloganına karşı konuştuklarına dikkat çekiyor; [bu kişiler], kongrede hazır bulunanların çoğunluğu tarafından iki [red oyuna] karşı kabul edilen “bağımsız Ukrayna” kararını öneren sosyal demokrat Dontsov’a karşı söz almışlardı.

Dolayısıyla buradan şu sonuç çıkıyor ki, tüm sosyal demokratların Dontsov’la aynı fikirde olması söz konusu değildir. Ama sosyal demokratlar konuyu Dontsov’la tartıştılar, kendi argümanlarını ortaya koydular, konuyu aynı platformda tartıştılar ve aynı izleyici kitlesini ikna etmeye çalıştılar.

Bay Mikhail Mogilyansky, Kara Yüzler’in sözlüğünden aldığı bayağı küfürü Dontsov’a ve bütün bir Ukraynalı öğrenciler kongresine karşı savurduğunda, rakiplerinin Rech’in görüşlerini reddetmesinin imkansız olduğunu ve onların Rus izleyici kitlesiyle aynı platformdan ve aynı kararlılıkla, açıklıkla ve özgürce konuşmasının imkansız olduğunu çok iyi bilerek, temel siyasi nezaket duygusunu tamamen kaybetti.

Zavallı demokratlar şu bizim Kadetlerimiz! Ve Kadetlerin bu tür saldırılarına şiddetli bir protesto olmaksızın müsamaha gösterenler de acınası demokratlardır. Marksistler, ister Büyük Rus, ister Polonyalı, ister Yahudi, ister Ukraynalı, ister başka herhangi bir milletin olsun, milliyetçi sloganlarla başlarının dönmesine asla izin vermeyeceklerdir. Marksistler aynı zamanda, bütün demokratların, herhangi bir ulusun “bölücülük” yaptığı için maruz kaldığı bütün zulümlere karşı mücadele etmeleri gerektiği yönünde temel bir görevleri olduğunu; [demokratların] ulusların tam ve koşulsuz eşitliğinin ve kendi kaderlerini tayin etme haklarının tanınması için mücadele etme görevi olduğunu da asla unutmazlar.

Proletaryanın bakış açısından, bu kendi kaderini tayin hakkının nasıl olması gerektiği konusunda, her bir özgün durumda görüşler farklılaşabilir. Bir kimse Dontsov tipi sosyal milliyetçilerle tartışılabilir ve tartışılmalıdır, ancak zulmü “bölücülüğe” dayandırmak, kendilerini savunamayan halklara işkence etmek Kadetlerimizin utanmazlığının sınırının ta kendisidir.

***

Dipnotlar:

[1] Bolşevik Milletvekili G. I. Petrovsky, İçişleri Bakanlığı’nın yayımladığı veriler üzerine tartışmalar sırasında 20 Mayıs (2 Haziran) 1913’te Devlet Duması’nın oturumunda konuştu. Konuşma Lenin tarafından kaleme alındı. Nadezhda Krupskaya tarafından Krakov’dan St.Petersburg’a Lenin’in talimatı üzerine gönderilen 18 Nisan (1 Mayıs) 1913 tarihli bir mektupta, olağanüstü önemi nedeniyle bu konuşmanın eksiksiz yapılması için her türlü çabanın gösterilmesi gerektiği söylendi. Bu konuşmanın taslağının el yazması arşivlerde bulunamadı.

[2] Novoye Vremya (Türkçe: Yeni Zaman, Rusça: Но́вое вре́мя): 1868 yılında St. Petersburg’da yayımlanmaya başlayan günlük liberal gazete.