Stalin’in kurbanı Leninist-Troçkist işçiler: Bir saygı duruşu

Stalinist karşıdevrimci terörün kurbanı olan Leninist-Troçkist işçilerin kimler olduğunu bir kere daha hatırlatmak istiyoruz. Evet, başlıkta “saygı duruşu” ifadesini kullandık ancak bu törensel bir anma köşesi değil, emin olun. Bu, çağımızda mümkün olan biricik Marksizm’in bugünkü ismi olarak Troçkizm’in neler pahasına kuşağımıza dek taşındığının, bu kahraman işçilerin hayat hikayeleri üzerinden hatırlatılmasıdır. Unutmamakta fayda var; burada Stalinist terörün kurbanı olan yalnızca birkaç Leninist-Bolşevik işçinin hayat hikayesine yer ayırabildik. Veriler 30.000 Sol Muhalefet üyesi işçinin öldürüldüğünü, yüz binlerce devrimci muhalifin infaz edildiğini gösteriyor.

AVİLOV Nikolay (Glebov), 1887-1937

Glebov 1904’te bir işçi olarak Bolşevik Parti’ye katıldı. Petrograd komitesinin işçi örgütçüsü oldu. 1917 yılının Nisan ayında Merkez Komitesi yedek üyeliğine seçildi. Devrimden sonra Halk Komiseri oldu, Leningrad sendikalarını yönetti. Muhalefet’in 14. Kongre’deki sözcüsü. 1935’te Stalin’in emriyle tutuklandı ve Moskova Duruşmaları sırasında ortadan kaybedildi.

BAKAYEV İvan, 1887-1936

Bakayev Petrogradlı bir işçiydi. 1905 devrimi sırasında Kamişin’deki silahlı ayaklanmayı yönetti. 1906’da Bolşeviklere katıldı. Çarlık hapishanelerinde 6 sene yattı. 1917 Ekim’inde iktidara el koyan Petrograd Sovyeti’nin sekreteri. 1920’de ÇEKA’nın (devrimci işçilerin istihbarat örgütünün kısaltılmış adı) başkent başkanı. Muhalefet’e katıldı ve partiden ihraç edildi. Birinci Moskova Duruşması’nda kurşuna dizildi.

BELOBORODOV Aleksandr, 1891-?

1908’de Bolşevik Parti’ye işçi olarak üye oldu. Örgütçü. 1918’de Ural Sovyeti’nin başkanı. Devrik Çar’ın ve ailesinin kızıl işçilerce öldürülmesi operasyonunu kendisi yönetti. 1919’da Merkez Komite üyesi, 1927’ye kadar İç İşleri Halk Komiseri. Muhalefet’e katıldı. 1927’de Stalin tarafından sürgüne gönderildi, sonra tutuklandı. Hapishanede intihar ettiği düşünülüyor. 

BLUMKİN Jak, 1898-1929

Sol Sosyalist-Devrimci (SR). 1919’da ÇEKA üyesi. SR’den aldığı talimatla Alman elçisi von Mirbach’ı öldürdü. Troçki’nin ikna etmesiyle Bolşevik Parti’ye katıldı. Kızıl Ordu’nun gizli servisinde çalıştı. İran, Çin, Hindistan gibi ülkelerde Sovyet temsilcisi olarak görev aldı. Muhalefet’e açıkça katılmadı (SR geçmişinin Leninist muhalefetin prestijinde bir leke olacağını düşündüğü için). Bir GPU görevi için İstanbul’a gönderildiğinde, Stalinist rejimin muhalifi olarak gizlice Troçki ile buluştu. Bu öğrenildiğinde tutuklandı ve kurşuna dizildi. Kurşuna dizilmeden önce “Yaşasın Troçki!”diye bağırdığı kaydedilir. İnfazdan önce anılarını yazması için süre tanınmıştı; anılar GPU’nun elinde olup hiç yayınlanmamıştır. 

BOSCH Evgenya, 1879-1929

1900’de Rusya Sosyal-Demokrat İşçi Partisi’ne katıldı, 1903’te de Bolşevik hizbe dahil oldu. 1913’te yakalanıp sürgüne gönderildi. 1915’te kaçtı. Kiev ayaklanmasını yönetti ve Şubat Devrimi’nde yönetici görevinde bulundu. Stalinist bürokratikleşmeyi protesto etmek için 1924 yılında intihar etti.

ŞLYAPNİKOV Aleksandr, 1883-1937

Maden işçisi olarak 1899’da partiye, 1903’te Bolşeviklere katıldı. 1905 devriminde öncü bir işçi olarak yer aldı ve hapsedildi. Kaçtı ve Fransa’da işçi hareketi içinde faaliyet yürüttü. 1915’te Rusya’ya döndü ve Belenin takma adıyla Merkez Komite’nin Rus bürosunu örgütledi. 1917 yılında Geçici Hükümet’e destek açıklamaları yapan Stalin’e muhalefet etti ve uzlaşmacılar karşısında tavır aldı. Nisan ayında maden işçileri sendikasının başına seçildi. Devrimden sonra Halk Komiserliği görevini sürdürdü. 1918’de Merkez Komite’ye seçildi. Kollontay ile birlikte İşçi Muhalefeti’ni örgütledi. 1935’te tutuklandı, 1937’de hapiste öldü. 

DİNGELSTEDT Fedor, 1897-1937?

1914’te Bolşevik Parti’ye katıldı. Partinin Kronştad biriminin örgütleyicisi. İç savaş sırasında Halk Komiseri. Daha sonra Orman Fakültesi’nde profesör. “Hindistan’ta Tarım Sorunu” başlıklı kitabın yazarı. Muhalefet’e üye oldu, partiden ihraç edildi. Toplama kampına gönderildi. Toplama kampında  işçilerle bir açlık grevi örgütledi. Grev sırasında öldü.

DROBNİS Jak, 1891-1937

Ayakkabı boyayıcısı. 15 yaşında Bolşeviklere katıldı. 1905 devrimindeki rolünden dolayı 6 yıl hapse mahkum edildi. Partinin Ukrayna yöneticisi. Çarlık tarafından iki kez ölüme mahkum edildi. Kurşuna dizildi ancak ağır yaralanarak kaçmayı başardı. 1923’te Troçki’ye katıldı. 1936 Duruşmaları’nda ölüm cezasına çarptırıldı ve kurşuna dizildi. 

DİBENKO Pavel, 1889-1938

Bir köylü ailenin çocuğu. Denizci ve 1906’dan itibaren Bolşevik. Kırım’da ve Kronştad’da parti birimlerinde çalıştı. Kronştad’ın en ünlü devrimci hatiplerinden. Devrimden sonra Ukrayna’da kızıl birliklerin komutanlığını yaptı. Troçki’ye katıldı ve 1938’de kaybedildi. 

YELTSİN Boris, 1879-1937

1899’da partiye, 1903’te Bolşeviklere katıldı. 1917’de Yekaterinoslav Sovyeti başkanı ve Ural sovyetlerinde yönetici. Sol Muhalefet’e katıldı ve 1928-29’da Muhalefet’in geri kalan üyelerinin oluşturduğu çekirdeği yönetti. Yakalandı ve yine Sol Muhalefet üyeleri olan iki oğlu ile çalışma kampına gönderildi. Çocuklarıyla birlikte ortadan kaldırıldı. Victor Serge’in “S’il est minuit dans le siecle” (Yüzyılın Gece Yarısı Mı Oldu?) romanındaki Elkin karakterinin Yeltsin olduğu bilinir. 

YEVDOKİMOV Grigoriy, 1884-1936

İşçi ve sonrasında da orduda denizci. 1903’te Bolşevik oldu ve Petrograd’da faaliyet yürüttü. Birçok kez sürgüne gönderildi. İç savaş sırasında Petrograd Sovyeti’nin başkanlığını yaptı. 1919-1925 yılları arasında Merkez Komite üyesi. 1935’te partiden ihraç edildi. Ertesi yıl kurşuna dizildi.

YAKİR İona, 1896-1937

Odessa’da öğrenciyken anarşist, Nisan 1917’de Bolşevik oldu. Asker Sovyetleri’nin örgütleyicisi. Kızıl Ordu’nun kurulmasından önce Kızıl Muhafızların şefi. 22 yaşında Kızıl Ordu’nun bir tümeninin komutasını üstlendi. Kızıl Ordu’nun en eğitimli komutanlarından biri. 1927’de Troçki’yi savundu. Bir diğer Kızıl Ordu generali olan Tuhaçevkiy ile 1937’de kurşuna dizildi. 

YOFFE Adolf (Krimskiy) (1883-1927)

Komünist faaliyetleri dolayısıyla 16 yaşında üniversiteden kovuldu. Berlin, Viyana ve Zürih’te tıp ve hukuk eğitimini tamamladı. 1905 devrimine katılmak için Rusya’ya döndü. Sürgünde dış büronun Merkez Komite üyeliğini yaptı. Troçki ile Viyana Pravda’sını çıkararak (Bolşevik Parti, yayın organının ismi olarak Pravda’yı daha sonra seçecekti; Troçki’den esinlenerek), onun Rusya’daki yeraltı dağıtımını organize etti. Yakalandı ve sürgüne gönderildi. 1917 devrimiyle özgürlüğüne kavuştu. Bolşevik Parti’ye katıldı, Brest-Litovsk’ta delegasyon başkanlığı yürüttü. 1917-1918 senelerinde Merkez Komitesi yedek üyesi. 1926’da Moskova’daki Çin Üniversitesi’nin rektörlüğünü yaptı. Sol Muhalefet’e katıldı. Troçki’nin partiden ihraç edilmesini protesto etmek için intihar etti. Cenaze töreni Sol Muhalefet’in ülkedeki son açık gövde gösterisi oldu. Karısı ve çocuğu Stalin’in emriyle Sibirya’da öldürüldü. 

KAYUROV Viktor, 1876-1936

İşçi. 1900’de partiye, 1903’te Bolşeviklere katıldı. 1917’de Viborg bölgesi yöneticisi ve Stalin’in Geçici Hükümet ile uzlaşma çağrısının karşısında, Stalin’in partiden ihracını talep eden Viborglu işçilerin önderi. İç savaşta Sibirya sorumlusu ve siyasi komiseri. Muhalefet’e katıldı. 1936’da hapishanede öldü. 

KARAHAN Lev, 1889-1937

1904 yılında partiye katıldı. 1905 devriminde savaştı. Birinci emperyalist paylaşım savaşı sırasında Troçki’ye katıldı. Şubat Devrimi’nde Petrograd Sovyeti’nin yürütme kuruluna seçildi. Troçki ile Bolşeviklere katıldı. Brest-Litovsk delegasyon üyesi ve 1918’de Çin elçisi. Aralık 1937’de yapılan kapalı bir duruşmada aralarında Enukidze’nin de bulunduğu birçok eski Bolşevikle birlikte ölüm cezasına çarptırıldı ve kurşuna dizildi. 

KOSSİOR Vladimir, 1891-1938?

1908’de Bolşeviklere katıldı. Devrimden sonra sanayinin en kritik noktalarında sendikal örgütleyici. Muhalefet üyesi. Toplama kampına gönderildi ve orada öldürüldü. 

KOTSİUBİNSKİY Yuriy, 1897-1937?

1914’te Bolşevik Parti’ye katıldı. Karkov’da partiyi örgütledi. Ekim 1917’de Ukrayna’nın ilk Halk Komiseri. Beyaz Ordu tarafından esir alındı; ölüme mahkum edildiği sırada Kızıl Ordu tarafından kurtarıldı. 1918’de Ukrayna Savaş Komiseri. 1923’te Troçki’ye katıldı ve Ukrayna’da Muhalefet’i örgütledi. İkinci Moskova Duruşmaları sırasında yargılanmadan kurşuna dizildi.

KRESTİNSKİY Nikolay, 1883-1938

1901’de partiye, 1903’te Bolşeviklere katıldı. Urallar Sovyeti’nin birinci kongresinin başkanı. 1917-1921 arasında Merkez Komite üyesi. 1921’de Almanya büyükelçisi. 1926-27 muhalefetiyle dayanışma gösterdi. Üçüncü Moskova Duruşmaları’nda kurşuna dizildi.

MRAÇKOVSKİY Sergey, 1883-1936

Siyasi mahkum bir ailenin çocuğu olarak hapishanede dünyaya geldi. 1905 devrimine katıldı ve Bolşevik oldu. İç savaş sırasında Sibirya’da partizan şefi. Kolçak ordularına karşı savaştı. Ural bölgesinin askeri komutanı. Troçki’ye bağlılığını ilan etti. Muhalefet için bir yer altı matbaası çalıştırdı. 1927’de yakalandı. Partiden ihraç edildi ve sürgüne gönderildi. Birinci Moskova Duruşmaları’nda kurşuna dizildi. 

NEVSKİY Vladimir (Krivobokov), 1876-1937

1898’de partiye, 1903’te Bolşeviklere katıldı. 1917’de Podvoyski ile Petrograd Askeri Örgütü’nü kurdu. Devrimci Askeri Komite üyesi ve Haberleşme Halk Komiseri. Sverdlov Komünist Üniversitesi rektörü. Bolşevik Parti ve iç savaş benzeri birçok konuda tarih kitapları kaleme aldı. Birinci Moskova Duruşmaları’nı protesto ettiği için yargılanmadan kurşuna dizildi. 

PYATAKOV Yuriy (Kievski), 1890-1937

1907’de anarşist, 1910’da Bolşevik oldu. Defalarca sürgüne gönderildi ve kaçtı. 1918’de Kiev Halk Komiseri Başkanı. Beyazlara karşı yeraltı mücadelesi örgütlerken yakalanıp idama mahkum edildi. İdam sehpasına giderken Kızıl Muhafızlar tarafından kurtarıldı. Ulusal Ekonomi Konseyi’nin başkan yardımcısı. Yüksek Mahkeme Başkanı. 1921-1922’de Merkez Komite yedek üyesi; 1923’ten 1925’e dek asil üye. Lenin’in meşhur “Kongre’ye Mektup” metninde andığı ve genç kuşağın en parlak temsilcisi olarak bahsettiği teorisyen. Sol Muhalefet önderlerinden. İkinci Moskova Duruşmaları’nda kurşuna dizildi. 

PREOBRAJENSKİY Yevgeniy, 1886-1938?

1904’te Bolşevik oldu. Sibirya ve Ural’da partinin yeraltı örgütleyicisi. Çarlık tarafından birçok kere yargılandı. 1917-1918’de Ural’da parti yöneticisi. 1917-1920 arasında Merkez Komite üyesi. Troçki’nin saflarına katıldı. Önemli bir Marksist iktisatçı, Muhalefet tezlerinin yazarlarından. Buharin’in Sağ Muhalefeti’nin ekonomi programına karşı çıktı ve sanayileşmeyi savundu. Yargılanmaksızın İkinci Moskova Duruşmaları’nda kurşuna dizildi. Stalin’in emriyle yok edilen el yazmaları şu başlıkları taşımaktadır: “NEP Döneminde Ekonomik Krizler”, “Yeni Ekonomi” ve “Devrimin 11. Yılında Proletarya Diktatörlüğünün Kazanımları”. 

RAKOVSKİY Christian, 1873-1942?

Bulgar asıllı komünist. 16 yaşında devrimci harekete katıldı ve ülkesindeki eğitim kurumlarından ihraç edildi. II. Enternasyonal’in 1893 kongresinde Bulgar sosyalistlerinin delegesi olarak yer aldı. Almanya’dan sürgün edildi. Lenin’in İskra’sında ve Troçki’nin Pravda’sında yazılar yazdı. Balkan Sosyalist Cumhuriyetleri Federasyonu fikrini ilk ortaya atan oydu. 1908 Türk devrimi üzerine makaleler kaleme aldı. 1913’te Troçki’ye, 1917’de de Bolşeviklere katıldı. 1919-1923 arasında Ukrayna Halk Komiserleri Konseyi’ne başkanlık etti. 1919-1925 arası Merkez Komite üyesi. 13. kongrede, Stalin’in Ruslaştırma politikalarını eleştirdi. 1927’de Ukrayna’da Sol Muhalefet’in örgütlenme çalışmalarına katıldı. 15. kongrede Troçki’yi savundu. Üçüncü Moskova Duruşmaları’nda yargılandı ve hapiste öldü. Birçok kitabın yazarıdır. Saint-Simon ve ütopyacı sosyalistler üzerine kaleme aldığı oldukça geniş bir çalışması olduğu da bilinir; ne var ki metin GPU tarafından yok edilmiştir. 

REİSS İgnace (Ludwig)

Polonyalı komünist. Devrim sırasında iç savaş kahramanı. Sovyetler Birliği Gizli Servisi’nin en önemli yöneticilerinden. 1936’daki Birinci Moskova Duruşmaları sırasında Stalinizmden koptu. Kahramanlık madalyalarını Stalin’e gönderdi ve mektubunda şu açıklamayı yaptı: “Troçki’ye ve Dördüncü Enternasyonal’e katılıyorum.” Birkaç hafta sonra Lozan yakınlarında Stalin’in emriyle GPU tarafından katledildi. 

ROZENGOLTS Arkadi, 1889-1938

1905’te Bolşevik oldu. 1917’de Devrimci Askeri Konsey üyesi. Daha sonra Sovyet Cumhuriyeti’nin 5. Ordusunun Devrimci Askeri Konseyi üyesi. Muhalefet metninin imzacılarından ancak daha sonra bağlarını kopardı. 1937’ye kadar Dış Ticaret Komiseri. Üçüncü Moskova Duruşmaları’nda kurşuna dizildi.

SAFAROV Georgiy, 1891-1938?

1908’de Bolşevik oldu. Savaş sırasında Lenin’le birlikte İsviçre’de sürgünde. Lenin’le birlikte mühürlü trenle dönenler arasında. III. Enternasyonal’de Doğu sorunları uzmanı. Komintern yürütme kurulu üyesi. 1921-1922’de ve 1924’te Merkez Komite yedek üyesi. Leningrad Komsomol komitesinde partinin temsilcisi. Muhalefet’in ilk üyelerinden. Çin’de ve Türkiye’de diplomatik görevler üstlendi. 16. kongrede Stalinizme teslim olmayanlardan. Sürgüne gönderildi ve orada yok edildi. 

SAPRONOV Timofey, 1887-1941

İşçi. 1902’de Bolşevik oldu. Partinin taşra örgütleyicilerinden. Moskova ayaklanmasını yönetenlerden. Moskova Bölgesi Yürütme Kurulu Başkanı ve sonrasında Bütün Rusya Yürütme Kurulu Sekreteri. Sol Muhalefet’e katıldı. 1928’de partiden ihraç edilip, sürgüne gönderildi. Öldürüldüğü 1941’e kadar yaşayan muhalefet üyeleri ile hapiste kaldı. Alman faşizminin askeri saldırısı başladığında öldürülmüştü; zira Stalin, Nazilerle savaş kararı vermeden önce, Nazi saldırısının muhalefeti güçlendireceğini düşünerek, ilk olarak komünist muhalifleri öldürmüştü. 

SEDOV Lev, 1906-1938

Troçki’nin ve Natalya Sedova’nın oğlu. Komsomol üyesi. Mühendislik eğitimini Sol Muhalefet’in kuruluşu için yarıda bıraktı. Troçki ile sürgüne gönderildi. Muhalefet Bülteni’nin editörlerinden ve yazarlarından. Moskova Duruşmaları ile ilgili “Kızıl Kitap” başlıklı bir yapıt kaleme aldı. 1938’de Stalinist ajan Marc Zborowskiy tarafından Paris’te bir hastanede öldürüldü. Zborowskiy 1941’de ABD’de bir üniversitede akademisyen olarak iş bulacak ve ABD hükümetinin koruması altına girecekti. 

SEREBRİYAKOV Leonid, 1888-1937

Önce madenci ve daha sonra demiryolu işçisi. 1905’te Bolşeviklere katıldı. Birçok kez yakalanıp sürgüne gönderildi. 1910 ve 1911’de tüm Rusya’yı dolaşarak var olan yer altı örgütlerinin bağlantısını sağladı. 1919 ve 1920’de Merkez Komite üyesi. Muhalefet’e katıldı. 1927’de partiden ihraç edildi. Sürgüne gönderildi ve ardından kurşuna dizildi. 

SMİLGA İvan, 1892-1937?

1907’de Bolşevik oldu. Birçok kez tutuklandı. Nisan 1917’de Merkez Komite üyesi ve Baltık Donanması’nda parti örgütleri sorumlusu. Kızıl Ordu’da Bölgesel Sovyet Başkanı, ayaklanma sırasında Lenin’in asistanı. 1917, 1918 ve 1919’da Merkez Komite üyesi, daha sonra yedek üye. İç savaşta Halk Komiseri, 1920’de Varşova üzerine yürüyen Kızıl Ordu’nun siyasi sorumlusu. Savaş Konseyi üyesi. İktisatçı. Troçki’ye katıldı. Büyük temizlik sırasında öldürüldü. 

SMİRNOV İvan Nikitiç, 1881-1936

1899’da parti üyesi, 1903’te Bolşevik oldu. Londra Kongresi’nde yeraltı örgütleri delegesi. 1905 devriminde Moskova ayaklanmasının örgütleyecilerinden. Defalarca sürgüne gönderildi. Şubat Devrimi’nden sonra Tomsk Sovyeti’nin yürütme kurulu üyesi. Devrim sırasında Moskova’da iktidarın ele geçirilmesinden sorumlu. İç savaş sırasında doğu cephesinde çarpıştı. Devrimci Askeri Komite üyesi, 5. Ordu’nun kurucusu. Kazan’da “Partinin Bilinci” sıfatıyla tanınmaya başlandı. Sibirya Devrimci Komitesi başkanıyken kendisinden “Sibirya’nın Lenin’i” olarak bahsedildi. 1919’da Merkez Komite yedek üyesi, 1920’de asil üye. Petrograd komitesi sekreteri. 1922’de partinin genel sekreterliğine önerildi. Ancak Lenin, Smirnov’un muhakkak Sibirya’da olması gerektiğini belirterek itiraz etti. Troçki’ye katıldı. 1927’de partiden ihraç edildi. 1 Ocak 1931’de tutuklandı ve 5 yıl hapse mahkum edildi. Birinci Moskova Duruşmaları’nda kurşuna dizildi. Mahkeme sırasında Stalin’in talebiyle affedilme talebinin olup olmadığı soruldu. Şu cevabı verdi: “Bir devrimci için en büyük şerefsizlik olur.”

SMİRNOV Vladimir, 1887-1938?

1906’da Bolşevik oldu. 1917’de Moskova ayaklanmasının sorumlularından. Muhalefet’e katıldı. Mahkum edildi ve hapiste kör edildi. Teslim olmadı ve çalışma kampına gönderilerek öldürüldü.

SOLNTSEV Elzear, 1900-1936

Tarihçi ve iktisatçı. Sol Muhalefet’in en genç yöneticilerinden. 1927’de Berlin’de Sovyetler adına gizli bir görevde çalıştı. Komintern’de muhalefeti örgütledi. 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Cezası bittiğinde, gerekçe gösterilmeden 10 yıl daha hapis cezasına çarptırıldı. Toplama kampında Sol Muhalefet üyelerini örgütledi. 1936’da bir kere daha duruşmasız cezaya çarptırılınca açlık grevine çıktı. Açlık grevi sırasında öldü. Marx’ın “bileşik gelişme yasası” kavramı üzerine yazdığı araştırması GPU tarafından yok edildi.

SOSNOVSKİY Lev, 1890-1936

1898’de partiye, 1903’te Bolşeviklere katıldı. Defalarca tutuklanıp sürgüne gönderildi. 1917’de Sovyet yürütme kurulu üyesi. 1918’de Bolşeviklerin sözcüsü. Pravda’da çalıştı ve bürokrasiye karşı şiddetli saldırılarda bulunan makaleler kaleme aldı. Batılı gözlemcilere göre “fanatik” bir Bolşevikti. Troçki’ye katıldı ve yakın dost oldular. 1927’de partiden ihraç edilip sürgüne gönderildi. Sürgünde iken kaleme aldığı “Sürgün Mektupları” dolayısıyla 6 yıl hapse mahkum edildi. Troçki’nin muhafızlığını yaptı. Troçki’nin bir mektubunu yurt dışındaki Leninist muhalefet üyelerine ulaştırdığı için kurşuna dizildi. Birçok eseri vardır ve kitaplarının bazıları Almancaya çevrilmiştir. 

VORONSKİY Aleksandr, 1884-1943?

1903’te Bolşeviklere katıldı. Hayatı hapisle ve sürgünle geçti. Pravda gazetesinin çıkarılması fikrinin öncülerinden. Devrimden sonra ilk aylık edebiyat dergisi Krasnaya Nov’un kurucusu ve yöneticisi. Proletkült anlayışına karşı yazarların ve sanatçıların ifade özgürlüğünün zorunluluğunu savundu. “Edebi Şahsiyetler”, “Lenin ve İnsanlık” (1918), “Sanat ve Yaşam” (1924) ve “Yaşamı Görme Sanatı” (1928) gibi eserlerin yazarı. Troçkist muhalefete katıldı. Toplama kamplarına gönderildi ve orada öldü.